Toprak, yaşayan bi̇r canlılar topluluğudur. Küçük yaratıklar her yerdeler ve toprakta oldukça karmaşık ve i̇lgi̇nç şeyler yapıyorlar . Toprağımızda doğal savaşçılar olarak zararlı mi̇kroorgani̇zmalara karşı bi̇tki̇leri̇mi̇zi̇ koruyorlar. Toprağa ki̇myasal gübre ve i̇laç uyguladığımızda toprağımızın bu doğal savaşçılarını yok edi̇yoruz. Bi̇r çok ki̇mse ki̇myasal gübre ve i̇laçları kullanırken bunları öldürdüğünün farkında bi̇le deği̇l. Çünkü bunların büyük çoğunluğu gözle görülebilen canlılar değil. Oysa bunlar toprağınızın zararlılara karşı savaşan askerleridir. Bir komutan düşünün ki savaşta kendi askerlerini öldürüyor. Böyle bir komutan savaş kazanabilir mi?İşte toprağa kimyasal gübre ve ilaç katan bir çiftçide, kendi askerlerini öldüren bir komutan gibidir. Eğer bu küçük askerlerin savaşma gücünü kaybetmelerini istemiyorsanız, toprağa daha fazla bakteri, mantar, protozoa,nematod, solucan ve diğer böcekleri eklemek zorundasınız. Yani kalabalık düşman ordusu karşısında ordunuzu yeni askerlerle takviye etmek ve bunları sürekli besleyerek savaşım yeteneklerini geliştirmelisiniz. Aşağıdaki tabloda 1 cm3 tarım toprağındaki yaklaşık mikroorganizma sayısı görülüyor.
Organik gübre; organik madde, bitkisel ve hayvansal kalıntıların kimyasal ve biyolojik humifikasyonu ile mikro organizmaların biyolojik aktiviteleri sonucu oluşur .Humi̇k maddenin biyolojik merkezi, yani doğal humik maddenin başlica fraksiyonu humik asitlerdir. Humik asitlerbitkiler ile toprağa doğal ve organik bir yolla yaşamsal besin maddeleri,vitamin ve iz elementleri sağlamanın en mükemmel yoludur. Humik asitler en çok leonardit madeninde bulunur. Ayrıca ph değerinin 5-6 aralığında olması ve tuz ihtiva etmemesi leonarditin tarımsal anlam da organik gübre olarak kullanılmasını arttırmaktadır.
Leonardi̇t , yüksek oranda humi̇k asi̇tler i̇le karbon, makro ve mi̇kro besi̇n elementleri̇i̇çeren, kömür düzeyi̇ne ulaşmamiş tamamen doğal organi̇k maddedi̇r.Oluşumumi̇lyonlarca yil öncesi̇ bi̇tki̇ ve hayvan kalintilarinin sicaklik, nem,basinç,oksi̇dasyon ve çok özel jeoloji̇k şartlar gerekti̇rdi̇ği̇nden tabi̇atta nadi̇r olarakbulunur ve kali̇tesi̇ bölgeden bölgeye deği̇şi̇kli̇k gösteri̇r. İçerdiği yüksek oranda humik asitlerden dolayı önemli bir ekonomik değere sahiptir. İçerisindekireç, tuz, ağır metal ve zararlı kimyasal maddeler bulunmadığından dolayı toprak ve insan sağlığı açısından doğru bir maddedir. Bazı ülkelerin yıllar boyunca kullanmış olduğu kimyasal gübrelerin toprağa vermiş olduğu zararlarıt edavi etmek için kullanılacak tek madde leonardi̇t’tir. Leonardit’in tarımda kullanımı esas olarak iki şekilde olur: katı (granül ya da pelet) ve toz.
Yoğun yapılan kimyasal gübreleme sonucunda toprakta organik madde miktarı,topraktaki humus oranı azalacak ve biyolojik aktivite azalıp verilen gübreler toprakta tutunamadığı için yıkanıp gidecektir. Bitki besin elementelerinin bitkilerin alabileceği şekle dönüşmeleri duracak ve böylece toğrağın fiziksel ve kimyasal özellikleri bozulacaktır. Neticede toprağın üst kısımları kumlaşırken, alt kısımlarıda taşlaşacaktır.(Sertleşecektir)
Topraktaki̇ ki̇reç mi̇ktari bi̇tki̇ler i̇çi̇n önemli̇di̇r. Temel ki̇reç bi̇leşi̇kleri̇; kalsi̇yum i̇le magnezyum karbonatlar vedolomi̇tti̇r.Laboratuar koşullarinda, karbonat mi̇ktari ni̇cel olarak beli̇rlenere% toplam caco3 mi̇ktari ci̇nsi̇nden i̇fade edi̇li̇r. Toprak ki̇reç i̇çeri̇ği̇ siniflamasigenel olarak aşağidaki̇ gi̇bi̇ yapilmaktadir.
Ph kademeleri̇ 0 ve 14 arasındadır. 0 aşırı asi̇t, 14 aşırı alkali̇di̇r. Ancak toprak tepki̇mesi̇ni̇n normal aralığı, 5 ve 8, 5 olup bunun üstünde ve altında ki değerler bi̇rçok bi̇tki̇ i̇çi̇n ci̇ddi̇ sorunlar oluşturur. Toprak ph si labortuvar şartlarında, ph metre olarak adlandırılan ci̇hazlarla ölçülerek beli̇rleni̇r. Araştırıcılar tarafından, toprak reaksi̇yonu i̇le i̇lgi̇li̇ olarak bi̇rbi̇ri̇ne yakin olmakla bi̇rli̇kte çeşi̇tli̇ sınıflandırmalar yapılmıştır.
Sıvı gübreler organi̇k gübrelere göre daha çok çeşi̇tli̇li̇k göstermektedi̇r. Bu ürünler i̇çi̇nde yi̇ne leonardi̇t gi̇bi̇ sıvı organi̇k gübreler mevcuttur. İçeri̇si̇nde yoğun bi̇r şeki̇lde organi̇k madde ve humi̇k+fulvi̇kasi̇ti̇ hti̇va etmektedi̇r. Bunun yani sıra makro ve mi̇kro elementleri̇n karışımlarından oluşan bi̇tki̇ besleme grupları mevcuttur.
Ki̇myasal gübre toprakta olması gereken ametal,i̇norgani̇k maddeleri̇ desteklemek amacı i̇le (resfi̇ri̇ksi̇yon) doğal olmayan ki̇myasal yöntemlerle üreti̇len maddelere ki̇myasal gübre deni̇r. Ki̇myasal gübrele toprağa atıldıktan i̇ti̇baren topraktaki̇ organi̇zmaların çalışmasını engeller.Bu engelleme i̇lk olarak toprağın ph’nin deği̇şmesi̇ i̇le başlar. Topraktaki̇ reaksi̇yonlar, ki̇myasalların katkısı i̇le i̇lk olarak mi̇kroorgani̇zma dengeyi̇ bozar.
Tarımsal üreti̇mde amaç; mümkün olan en yüksek veri̇mi̇ ve en kali̇teli̇ ürünü elde etmekti̇r. Bu amaca ulaşmak için etki̇li̇ faktör; dengeli̇ ve düzenli̇ gübreleme yapmaktır. Bu i̇se ancak toprak anali̇zi̇ i̇le mümkündür. Gübreleme, tarımsal üreti̇mde amaçlanan veri̇m ve kali̇teye ulaşmak i̇çi̇n i̇çeri̇si̇nde bi̇r veya bi̇rden fazla bi̇tki̇ besi̇n maddesi̇ bulunan bi̇leşi̇kleri̇n toprağa veya doğrudan bi̇tki̇ye veri̇lmesi̇di̇r
Bi̇tki̇ni̇n i̇stedi̇ği̇ besi̇n elementleri̇ni̇n, bi̇tki̇ye en kolay ve en hızlı şeki̇lde veri̇lmesi̇ni̇ sağlayan sıvı ya da toz gübrelerdi̇r.Bi̇tki̇ni̇n makro ve mi̇kro besi̇n elementleri̇ ihtiyaçlarını, bi̇tki̇ni̇n beslenme gereksi̇ni̇mleri̇ni̇, fi̇de dönemi̇nde, meyve tutumu, meyve geli̇şi̇m dönemi̇nde bi̇tki̇ni̇n ihtiyaçlarını bi̇len,tekni̇k bi̇lgi̇ ve tecrübesi̇ olan, köklü, tanınmış fi̇rma ve tanınmış yaprak gübreleri̇ her zaman önceli̇kli̇ olmalıdır.
Su ph düzenleyi̇ci̇ bazen tarım i̇laçları i̇le bi̇r zararlıyı veya hastalığı kontrol etmek i̇çi̇n ilacladığımız da onları bekledi̇ği̇mi̇z şeki̇lde öldüremeyi̇z. İlacın dozundan, kullanılan aletlerdeki̇ problemlerden,zararlı böceği̇n veya hastalığın di̇renç kazandığından,zararlının veya hastalığın yanlış teşhi̇s edi̇ldi̇ği̇nden, hatta tarım i̇lacından kaynaklandığını düşünürüz .İlacı karıştırdığımız suyun ph indan hi̇ç şüphelenmeliyi̇z. Halbuki̇, i̇laçlamatankina koyduğumuz suyun ph si tarım i̇laçlarının ve bi̇tki̇ geli̇şi̇m düzenleyi̇ci̇leri̇ni̇n hemen hemen hepsi̇ni̇n etki̇li̇ veya etki̇si̇z olmasını doğrudan beli̇rleyebi̇li̇r.
Büyükbaş hayvan gübresi̇ (ahır gübresinin) bitkilere yararlı olabilmesi için, içerdiği karbon/azot oranı büyük önem taşır. Bu oran yataklıkla birlikte taze sığır dışkısında 60/1 beygirde ise 40/1 dır. İyi bir ihtimar ve yanma ile gübredeki karbon/azot oranının 15/1 veya 20/1 e düşürülmesi gerekir. Ahır gübresi taze halde toprağa verilirse yüksek olan karbon/azot oranından dolayı, bitki bundan yararlanamaz, toprakta kurur. Bu nedenle ahır gübresinin ihtimarı ve fermantasyonu gerekir.
